Tìm hiểu về loài Cá sặc chim - Đặc điểm và tập tính nổi bật

Tìm hiểu về loài Cá sặc chim giúp bạn khám phá một trong những loài cá cảnh đẹp, dễ nuôi và phổ biến ở Việt Nam. Với màu sắc sặc sỡ và tập tính hiền lành, cá sặc chim đang được nhiều người yêu thích trong việc nuôi làm cảnh và nghiên cứu sinh học.

Giới thiệu khái quát về loài cá sặc chim

Cá sặc chim là một loài cá nước ngọt phổ biến ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Tên gọi “sặc chim” bắt nguồn từ hình dáng dẹt, thon dài của cá, cùng với đặc điểm di chuyển nhanh như chim lướt trong nước. Đây là một trong những loài cá thuộc họ Cá tai tượng (Osphronemidae), cùng nhóm với cá sặc rằn và cá sặc trân châu. Không chỉ được biết đến là loài cá cảnh có màu sắc đẹp mắt, cá sặc chim còn là nguồn thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn của người dân nông thôn miền Tây Nam Bộ.

Với thân hình nhỏ nhắn và khả năng thích nghi cao, cá sặc chim dần trở thành loài thủy sản có giá trị kinh tế vừa phải, phù hợp để nuôi trong ao, mương, ruộng lúa hoặc kết hợp với mô hình nuôi trồng tổng hợp. Ngoài ra, cá cũng có vai trò sinh thái nhất định trong hệ sinh thái nước ngọt tự nhiên.

Xem ngay: Tìm hiểu về loài Cá sặc trắng chi tiết từ A đến Z

Đặc điểm và tập tính của cá sặc chim

Cá sặc chim có thân hình dẹt, dài từ 10 đến 15 cm khi trưởng thành, thân cá có dạng elip dẹt hai bên, đầu nhỏ và miệng hướng lên trên. Màu sắc của cá thường là xám bạc ánh xanh, với các đốm đen hoặc sọc nhạt chạy dọc theo thân. Vây lưng và vây hậu môn kéo dài, vây đuôi xẻ nhẹ. Một số cá thể có ánh tím hoặc ánh xanh lam khi bơi dưới ánh sáng, tạo nên vẻ đẹp lấp lánh, đặc biệt trong môi trường nước trong.

Tập tính nổi bật của cá sặc chim là khả năng hô hấp phụ bằng cơ quan hô hấp phụ (labyrinth) nằm gần mang. Nhờ vậy, cá có thể sống được trong môi trường nước nghèo oxy hoặc thậm chí trồi lên mặt nước để hít khí trời. Điều này giúp chúng dễ thích nghi với điều kiện nước ao tù, ruộng lúa hay ao hồ tự nhiên có mật độ oxy thấp.

Cá sặc chim có bản tính hiền, ít gây hấn, thường sống thành từng nhóm nhỏ. Tuy nhiên, trong thời kỳ sinh sản, cá trống sẽ trở nên hung dữ để bảo vệ vùng lãnh thổ và tổ bọt của mình. Cá trống thường xây tổ bằng bọt khí trên mặt nước để dụ cá mái vào đẻ trứng. Sau đó, cá trống sẽ đảm nhận nhiệm vụ chăm sóc trứng cho đến khi trứng nở.

Một điểm thú vị khác là cá sặc chim khá nhạy cảm với tiếng động mạnh và ánh sáng bất thường, vì vậy nếu nuôi trong môi trường có nhiều tiếng ồn hoặc bị thay đổi ánh sáng đột ngột, cá dễ bị hoảng loạn và bơi loạn xạ.

Môi trường sống và khả năng sinh sản của cá sặc chim

Cá sặc chim là loài cá bản địa ở khu vực sông ngòi, kênh rạch, ruộng lúa thuộc lưu vực sông Cửu Long, Campuchia và Thái Lan. Chúng sống chủ yếu ở vùng nước ngọt, nước lợ nhẹ, nơi có nhiều thủy sinh và thực vật nổi như bèo, lục bình. Cá có thể sống tốt trong môi trường nước có nhiệt độ dao động từ 24 đến 30 độ C, độ pH từ 6.0 đến 8.0.

Trong tự nhiên, cá thường sinh sống ở tầng nước giữa và gần mặt, nơi có lượng oxy cao hơn. Chúng thường trú ẩn dưới những bụi lục bình hoặc rong rêu để tránh kẻ thù và tạo nơi trú ngụ cho tổ bọt trong mùa sinh sản. Nhờ vào cơ quan hô hấp phụ, cá có thể sống ở các ao tù, đầm lầy, hoặc ruộng ngập nước trong thời gian dài mà không bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Về khả năng sinh sản, cá sặc chim có tốc độ sinh trưởng tương đối nhanh và chu kỳ sinh sản ngắn. Mùa sinh sản chính thường rơi vào giai đoạn mùa mưa, từ tháng 5 đến tháng 10. Trong điều kiện nuôi nhân tạo, cá có thể sinh sản quanh năm nếu được chăm sóc đúng cách và duy trì nhiệt độ nước ổn định.

Khi đến kỳ sinh sản, cá trống sẽ bắt đầu xây tổ bọt bằng cách phun bọt khí trộn với dịch nhầy dưới lá cây hoặc các vật nổi trên mặt nước. Sau khi cá mái đẻ trứng vào tổ, cá trống sẽ tiến hành thụ tinh và bảo vệ tổ khỏi sự xâm nhập từ các loài khác. Trứng sẽ nở sau 1–2 ngày tùy theo nhiệt độ nước, cá bột sau khi nở sẽ tiếp tục được cá trống chăm sóc thêm vài ngày rồi mới được thả tự do.

Trong môi trường nuôi trồng, cá sặc chim được đánh giá là loài dễ nuôi, ít bệnh tật và có thể kết hợp nuôi chung với các loài cá khác như cá rô phi, cá trê, hoặc cá lóc. Thức ăn cho cá sặc chim chủ yếu là cám viên, thức ăn tự nhiên như giun, ấu trùng muỗi, bo bo và rong rêu. Cá trưởng thành sau khoảng 3–4 tháng nuôi là có thể thu hoạch.

Xem ngay: Tìm hiểu về loài Cá hường - Tập tính và cách sinh sản

Việc tìm hiểu về loài Cá sặc chim không chỉ mang lại kiến thức bổ ích mà còn mở ra nhiều cơ hội trải nghiệm trong thú chơi cá cảnh. Nếu bạn yêu thích thiên nhiên và muốn khám phá thế giới dưới nước, cá sặc chim chắc chắn là lựa chọn đáng quan tâm.