Tìm hiểu về loài Cá hường - Tập tính và cách sinh sản

Tìm hiểu về loài Cá hường không chỉ giúp bạn biết thêm về một loài cá phổ biến ở vùng sông nước Việt Nam mà còn mở ra góc nhìn thú vị về đời sống sinh học, tập tính và ý nghĩa văn hóa gắn liền với loài cá này trong đời sống dân gian.

Giới thiệu khái quát về loài cá hường

Cá hường là một trong những loài cá nước mặn phổ biến tại vùng biển nhiệt đới, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Loài cá này thường xuất hiện nhiều trong các buổi chợ hải sản địa phương và được ưa chuộng nhờ thịt ngon, dễ chế biến và giá thành hợp lý. Ngoài giá trị ẩm thực, cá hường còn đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái biển ven bờ, góp phần duy trì sự cân bằng sinh học và là nguồn thức ăn cho nhiều loài cá lớn hơn.

Về tên gọi, cá hường còn được biết đến dưới một số tên địa phương khác như cá hường đỏ, cá hường biển hay cá hường sọc. Hình dáng và màu sắc đặc trưng của loài cá này giúp người dân dễ dàng nhận biết khi đánh bắt hoặc mua tại chợ. Trong ngư nghiệp, cá hường được đánh giá là một trong những loài cá có sản lượng khai thác ổn định, phù hợp cho cả tiêu dùng trong nước lẫn xuất khẩu.

Tuy không nổi tiếng như cá ngừ hay cá thu, cá hường vẫn chiếm một vị trí riêng trong ẩm thực dân dã nhờ sự đa dạng trong cách chế biến như chiên giòn, kho tiêu, nướng giấy bạc hay nấu canh chua. Vì thế, cá hường không chỉ đơn thuần là một loài cá mà còn là một phần trong văn hóa ẩm thực vùng ven biển.

Tham khảo thêm: Tìm hiểu về loài Cá trê phi và tập tính sinh sản độc đáo

Đặc điểm và tập tính của cá hường

Cá hường có hình dáng thon dài, hai bên thân dẹp, phần lưng và bụng cong nhẹ tạo cảm giác mềm mại khi bơi lội trong nước. Màu sắc phổ biến của cá hường là đỏ hồng hoặc hồng ánh bạc, đi kèm với những sọc ngang hoặc sọc dọc tùy vào giống. Kích thước trung bình khi trưởng thành dao động từ 15 đến 25 cm, một số con có thể dài hơn nếu sống trong môi trường lý tưởng.

Một trong những đặc điểm dễ nhận thấy của cá hường là vây lưng dài, kéo dài từ giữa thân ra đến gần đuôi, kết hợp cùng vây ngực nhỏ và đuôi chẻ giúp cá di chuyển linh hoạt trong nước. Đầu cá có miệng nhỏ nhưng khá sắc bén, thích hợp để bắt các sinh vật nhỏ dưới đáy biển như giáp xác, giun biển và sinh vật phù du.

Về tập tính, cá hường là loài sống theo bầy, thường tụ tập thành đàn từ vài chục đến vài trăm con. Chúng có xu hướng di chuyển theo dòng nước để tìm kiếm thức ăn, thường hoạt động mạnh vào sáng sớm hoặc chiều tối. Nhờ tập tính sống bầy đàn nên cá hường dễ bị đánh bắt bằng cách sử dụng lưới kéo hoặc lưới rê.

Cá hường không hung dữ và ít có xu hướng tranh giành lãnh thổ. Điều này khiến chúng trở thành một đối tượng nghiên cứu tiềm năng cho các mô hình nuôi cá biển quy mô nhỏ. Tuy nhiên, do nhạy cảm với môi trường và thay đổi nhiệt độ, việc nuôi cá hường vẫn còn nhiều thách thức kỹ thuật.

Môi trường sống và khả năng sinh sản của cá hường

Cá hường chủ yếu sinh sống ở vùng biển cạn, nước ấm, đặc biệt là những khu vực gần bờ có đá ngầm, rạn san hô hoặc đáy cát pha bùn. Chúng ưa thích độ sâu từ 5 đến 50 mét và thường được tìm thấy nhiều nhất vào mùa khô khi nước biển trong và có nhiệt độ ổn định. Những vùng biển như miền Trung và Nam Bộ Việt Nam là nơi cư trú lý tưởng của cá hường nhờ hệ sinh thái biển phong phú và ít chịu tác động của dòng chảy mạnh.

Ngoài ra, cá hường cũng có thể xuất hiện ở cửa sông nơi nước lợ, đặc biệt là vào mùa sinh sản khi chúng tìm nơi an toàn để đẻ trứng. Tuy nhiên, loài cá này không sống lâu ở vùng nước ngọt do không thích nghi tốt với môi trường thiếu muối khoáng.

Khả năng sinh sản của cá hường phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nhiệt độ, độ mặn, dinh dưỡng và chu kỳ ánh sáng. Mùa sinh sản của chúng thường rơi vào khoảng tháng 4 đến tháng 8 hằng năm. Trong thời gian này, cá đực và cá cái kết đôi, cá cái sẽ đẻ trứng ở đáy biển, nơi có cát mịn hoặc tảo biển để bảo vệ trứng khỏi bị cuốn trôi.

Trứng cá hường có kích thước nhỏ, trong suốt và nở sau khoảng vài ngày nếu điều kiện nhiệt độ và độ mặn thuận lợi. Ấu trùng cá sau khi nở sẽ sống trôi nổi trong nước một thời gian trước khi lặn xuống đáy để sinh trưởng. Tốc độ phát triển của cá con khá nhanh, sau khoảng 4 đến 6 tháng là có thể đạt kích thước thương phẩm.

Tuy có sức sinh sản tốt, cá hường vẫn bị ảnh hưởng bởi tình trạng ô nhiễm môi trường biển và khai thác quá mức. Nếu không có biện pháp bảo tồn phù hợp, nguồn cá hường tự nhiên có thể suy giảm trong tương lai gần. Do đó, nhiều địa phương đã bắt đầu nghiên cứu phương pháp nhân giống và nuôi cá hường trong hệ thống lồng bè, vừa bảo vệ môi trường tự nhiên vừa tạo sinh kế bền vững cho ngư dân.

Tham khảo thêm: Tìm hiểu về loài Cá tai tượng từ hình dáng đến tập tính

Qua bài viết, hy vọng bạn đã có cái nhìn toàn diện khi tìm hiểu về loài Cá hường. Đây không chỉ là loài cá dân dã mà còn mang nhiều giá trị sinh học, kinh tế và văn hóa cần được bảo tồn và phát huy trong đời sống hiện đại.