Tìm hiểu về Vẹm - Loài hải sản bổ dưỡng bạn nên biết

Nếu bạn yêu thích hải sản nhưng chưa từng tìm hiểu về Vẹm, có lẽ bạn đã bỏ lỡ một nguồn dinh dưỡng quý giá. Với hương vị thơm ngon và giá trị sức khỏe cao, Vẹm ngày càng được nhiều người lựa chọn trong bữa ăn hằng ngày.

Giới thiệu khái quát về loài vẹm

Vẹm là một loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ thuộc họ Mytilidae, thường sống bám vào các bề mặt cứng dưới nước như đá, cầu cảng, cọc gỗ hoặc các rạn san hô. Chúng thường xuất hiện nhiều ở các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt phổ biến ở khu vực ven biển Việt Nam. Với hình dáng nhỏ gọn, lớp vỏ cứng màu đen, tím sẫm hoặc nâu, vẹm được xem là một loài hải sản vừa dễ khai thác vừa có giá trị kinh tế và dinh dưỡng cao.

Ở nước ta, vẹm được biết đến dưới nhiều tên gọi khác nhau tùy vùng miền như vẹm xanh, vẹm đen hay vẹm biển. Vẹm thường sống theo bầy đàn, tạo thành những cụm lớn bám chặt vào các vật thể dưới nước. Đây là loài sinh vật quan trọng trong hệ sinh thái biển vì giúp lọc nước, cung cấp thức ăn cho các loài sinh vật khác, đồng thời còn là nguồn thực phẩm phổ biến cho con người.

Tham khảo thêm: Tìm hiểu về Nghêu và giá trị dinh dưỡng không ngờ tới

Đặc điểm và tính cách của vẹm

Vẹm có cơ thể được bao bọc bởi hai mảnh vỏ cứng, hình oval hoặc hơi tam giác, kích thước trung bình từ 5–8 cm. Bề mặt vỏ thường trơn láng, màu sắc tùy thuộc vào loài và môi trường sống, có thể là xanh đậm, nâu sẫm hoặc đen. Một đặc điểm nổi bật của vẹm là khả năng tiết ra tơ vẹm – một loại tơ sinh học giúp chúng bám chặt vào bề mặt đá hay các vật thể dưới nước để chống lại dòng chảy mạnh của thủy triều.

Mặc dù không phải là loài có trí thông minh cao, vẹm vẫn thể hiện khả năng thích nghi đáng kinh ngạc với môi trường sống. Chúng có thể sống được trong điều kiện thiếu oxy, thậm chí ở những vùng nước bị ô nhiễm nhẹ. Vẹm không có hành vi di chuyển chủ động mà gần như cố định tại nơi chúng bám vào từ khi còn là ấu trùng.

Tính cách của vẹm – nếu có thể gọi là "tính cách" – chủ yếu phản ánh qua lối sống bền bỉ, thụ động nhưng thích nghi tốt. Chúng không có tập tính săn mồi như các loài khác mà sống bằng cách lọc nước biển để lấy thức ăn như phù du, vi sinh vật, tảo lục, tảo lam…

Tập tính, môi trường sống và khả năng sinh sản của vẹm

Vẹm là loài sinh vật sống đáy, ưa thích các môi trường nước lợ và nước mặn, đặc biệt là khu vực cửa sông, bãi đá, đầm phá hay vịnh kín gió. Chúng thường sống theo từng cụm, tạo thành những "bãi vẹm" lớn. Nhờ sợi tơ vẹm do cơ thể tiết ra, chúng bám chặt vào vật thể và sinh sống ổn định suốt vòng đời.

Tập tính ăn của vẹm là ăn lọc: chúng mở vỏ ra, hút nước biển vào trong và lọc lấy vi sinh vật, mảnh hữu cơ nhỏ để làm thức ăn. Nhờ tập tính này, vẹm góp phần làm sạch môi trường nước và tăng cường độ trong của nước biển. Một cá thể vẹm trưởng thành có thể lọc hàng lít nước mỗi ngày.

Vẹm sinh sản theo hình thức thụ tinh ngoài. Mỗi năm, chúng thường sinh sản vào mùa xuân hoặc mùa hè, khi nhiệt độ nước tăng cao. Con cái đẻ trứng ra ngoài môi trường, con đực cũng phóng tinh trùng vào nước để thụ tinh. Trứng sau khi thụ tinh sẽ nở thành ấu trùng, trôi nổi trong nước biển trong vài tuần trước khi tìm được nơi thích hợp để bám vào và phát triển thành vẹm trưởng thành. Mỗi cá thể vẹm có thể đẻ hàng triệu trứng trong một mùa, giúp loài này duy trì số lượng ổn định trong tự nhiên.

Tham khảo thêm: Tìm hiểu về hàu và sự thật thú vị ít ai biết về loại hải sản này

Một số món ăn chế biến từ loài vẹm

Vẹm là nguyên liệu phổ biến trong nhiều món ăn ngon, đặc biệt là ở các vùng ven biển. Với thịt mềm, ngọt, nhiều chất dinh dưỡng và giàu kẽm, sắt, vẹm không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn rất dễ chế biến. Dưới đây là một số món ăn ngon từ vẹm được nhiều người ưa chuộng:

Vẹm nướng mỡ hành: Món ăn đơn giản nhưng cực kỳ hấp dẫn với vị béo ngậy của mỡ hành kết hợp với vị ngọt tự nhiên của thịt vẹm. Vẹm được rửa sạch, tách vỏ, rưới mỡ hành lên trên và nướng trên than hồng cho đến khi thơm phức.

Vẹm xào sa tế: Món này mang đậm hương vị cay nồng, thích hợp với những ai thích món ăn đậm đà. Vẹm sau khi sơ chế được xào với sa tế, sả ớt và gia vị, tạo nên một món ăn vừa thơm vừa cay, rất bắt cơm.

Vẹm hấp sả: Là cách chế biến giữ được trọn vẹn hương vị tự nhiên của vẹm. Vẹm tươi được hấp cùng sả cây đập dập và chút gừng, không cần nêm nếm nhiều nhưng vẫn thơm ngon, dễ ăn và không ngấy.

Vẹm nấu cháo: Đây là món ăn bổ dưỡng, phù hợp với người lớn tuổi hoặc người đang cần phục hồi sức khỏe. Thịt vẹm được luộc chín, xé nhỏ rồi nấu chung với cháo trắng, thêm chút hành lá và tiêu xay để tăng hương vị.

Ngoài ra, vẹm còn được dùng để chế biến thành các món như vẹm xào rau muống, vẹm nấu canh chua, vẹm rim nước mắm… Với sự đa dạng trong cách chế biến, vẹm thực sự là một nguyên liệu quý trong ẩm thực.

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã có thêm thông tin hữu ích khi tìm hiểu về Vẹm – một loại hải sản không chỉ ngon miệng mà còn giàu dinh dưỡng. Đừng quên bổ sung Vẹm vào thực đơn để bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhé!