Động vật có vú đẻ con hay đẻ trứng: bí ẩn gây tranh cãi
Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao hầu hết động vật có vú lại sinh con mà vẫn có vài “ngoại lệ” kỳ lạ đẻ trứng không? Theo yeukhoahoc.edu.vn, đây chính là một trong những câu hỏi thú vị nhất của sinh học hiện đại, khiến cả trẻ em lẫn nhà khoa học đều tò mò suốt hàng thế kỷ.
Động vật có vú thông thường sinh sản như thế nào?
99,9% loài thú trên Trái Đất đều thuộc nhóm thú thai (Theria):
- Thú có nhau thai (Eutheria): voi, cá voi, chó, mèo, người…
- Thú có túi (Marsupialia): kangaroo, gấu koala, thú có túi opossum…
Cả hai nhóm này đều đẻ con (dù con thú có túi ra đời rất non rồi bò vào túi mẹ).
Ngoại lệ “đẻ trứng” duy nhất còn tồn tại đến nay
Chỉ có một nhóm nhỏ thuộc phân thứ lớp Nguyên thú (Protheria) vẫn giữ đặc điểm cổ xưa:
| Loài | Tên khoa học | Khu vực sinh sống | Đặc điểm nổi bật |
| Thú mỏ vịt | Ornithorhynchus anatinus | Đông Úc + Tasmania | Có mỏ vịt, bơi giỏi, tiết độc ở chân sau |
| Thú lông nhím echidna | 4 loài thuộc chi Zaglossus & Tachyglossus | Úc + New Guinea | Cơ thể phủ gai, mũi dài, đẻ 1 trứng/lần |
Đây chính là 5 loài động vật có vú ĐẺ TRỨNG duy nhất còn sống ngày nay.
Tại sao chúng lại đẻ trứng mà vẫn là thú?
Các nhà khoa học dựa vào những tiêu chí sau để xếp chúng vào lớp Thú dù chúng đẻ trứng:
- Có tuyến sữa (nhưng không có núm vú, sữa rỉ ra từ da bụng)
- Cơ thể phủ lông (thú mỏ vịt có lông mịn, echidna có gai nhưng gốc là lông biến đổi)
- Xương vai đặc trưng của thú
- Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn sau khi trứng nở
Trứng của chúng mềm, giống trứng bò sát hơn trứng chim, ấp trong túi ấp hoặc hang khoảng 10 ngày.
Bí ẩn tiến hóa: 200 triệu năm trước tất cả đều đẻ trứng?
Các hóa thạch cho thấy:
- 310–205 triệu năm trước: tổ tiên chung của thú đều đẻ trứng
- Khoảng 200–160 triệu năm trước: một nhánh tiến hóa bỏ trứng, sinh con (dẫn đến thú có túi và nhau thai)
- Nhánh thú mỏ vịt và echidna giữ lại đặc điểm cổ xưa nhất
Vì vậy, chúng được gọi vui là “hóa thạch sống” của lớp Thú.
Tóm lại, theo Kiến thức khoa học, mặc dù nghe có vẻ khó tin, nhưng hầu hết động vật có vú đều sinh con, chỉ còn khoảng 5 loài “lạc loài” vẫn duy trì kiểu đẻ trứng từ thời tiền sử. Vậy bạn có thể tự tin trả lời câu hỏi: động vật có vú đẻ con hay đẻ trứng chưa?