Tìm hiểu về cá ngân - Nguồn thực phẩm bổ dưỡng và phổ biến

Cá ngân là loài cá này không chỉ phổ biến trong các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới mà còn có giá trị kinh tế cao nhờ thịt ngon, giàu dinh dưỡng. Trong bài viết này, dongvat.edu.vn sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về cá ngân, từ đặc điểm sinh học, môi trường sống đến vai trò của nó trong hệ sinh thái và các phương pháp nuôi trồng hiệu quả. Hãy cùng khám phá để hiểu rõ hơn về loài cá thú vị này.

Giới thiệu chung về cá ngân

Cá ngân là loài cá biển thuộc họ Clupeidae, có tên khoa học là Sardinella lemuru. Loài cá này phân bố rộng rãi ở các vùng biển nhiệt đới và ôn đới trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Cá ngân được đánh giá cao bởi giá trị dinh dưỡng dồi dào và hương vị thơm ngon, dễ chế biến.

Cá ngân có thân hình thon dài, dẹt hai bên, vảy nhỏ màu bạc sáng. Chiều dài trung bình của cá ngân dao động từ 15-20 cm, tối đa có thể lên đến 30 cm. Miệng cá nhỏ, hàm trên ngắn hơn hàm dưới. Mắt to, đen nhánh. Vây lưng chia thành hai phần, vây ngực ngắn, vây bụng nhỏ và vây đuôi chẻ đôi.

Cá ngân là loài cá có giá trị dinh dưỡng cao, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái biển và đời sống con người. Khai thác, sử dụng và bảo vệ nguồn tài nguyên cá ngân một cách hợp lý là trách nhiệm chung của mỗi cá nhân và cộng đồng để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Đặc điểm sinh học của cá ngân

Dưới đây là chi tiết đặc điểm hình thái của cá ngân.

• Thân hình: Cá ngân có thân hình thon dài, dẹt hai bên, giúp chúng di chuyển dễ dàng và linh hoạt trong môi trường nước. Chiều dài trung bình của cá trưởng thành dao động từ 15 đến 20 cm, với trọng lượng khoảng 100-200 gram.
• Vảy: Vảy cá ngân phủ một lớp màu trắng bạc lấp lánh, giúp chúng phản chiếu ánh sáng và ngụy trang trong môi trường nước. Lớp vảy này cũng đóng vai trò bảo vệ cơ thể cá khỏi các tác nhân gây hại bên ngoài.
• Đầu: Mõm cá ngân nhọn, miệng nhỏ và có nhiều răng li ti, thích nghi để bắt các loại thức ăn nhỏ như động vật phù du, ấu trùng cá và các loài giáp xác. Mắt cá to, nằm hai bên đầu giúp chúng quan sát tốt xung quanh và phát hiện con mồi.
• 15-19 tia mềm. Vây ngực và vây bụng nhỏ, giúp cá giữ thăng bằng và điều chỉnh hướng di chuyển. Vây đuôi chẻ đôi, có rãnh sâu, giúp cá di chuyển nhanh và linh hoạt trong nước.
• Tập tính: Cá ngân là loài cá sống thành đàn lớn, di chuyển liên tục theo mùa vụ để tìm kiếm thức ăn và sinh sản. Chúng thường sinh sống ở các vùng nước ven biển, gần các rạn san hô và đảo ngầm, ở độ sâu từ 1 đến 80 mét.

Cá ngân là một trong những loài cá có giá trị kinh tế quan trọng ở Việt Nam và các nước trong khu vực. Chúng được khai thác để làm thực phẩm, cung cấp nguồn protein dồi dào cho con người. Cá ngân có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như kho tộ, nướng, chiên, nấu canh chua,…

Do khai thác quá mức và ô nhiễm môi trường, nguồn lợi cá ngân đang dần suy giảm. Do đó, việc khai thác cần được quản lý chặt chẽ và có biện pháp bảo vệ môi trường sống của cá để đảm bảo nguồn lợi lâu dài.

Môi trường sống và tập tính của cá ngân

Cá ngân là loài cá nước mặn phổ biến ở khu vực Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam. Chúng ưa thích sống thành đàn lớn ở các vùng nước ven bờ, gần cửa sông và rạn san hô, nơi có nước ấm áp, giàu dinh dưỡng.

Chúng phân bố chủ yếu ở độ sâu từ 5 đến 30 mét, nhưng cũng có thể được tìm thấy ở gần mặt nước hoặc ở độ sâu tới 50 mét. Cá ngân ưa thích các vùng nước có dòng chảy nhẹ, nơi có nhiều thức ăn như tảo biển, sinh vật phù du và động vật giáp xác nhỏ.

Là loài cá di cư theo mùa để tìm kiếm thức ăn và sinh sản, cá ngân di chuyển từ vùng nước ven bờ đến các khu vực cửa sông vào mùa sinh sản, nơi có độ mặn thấp hơn và nguồn thức ăn dồi dào cho cá con. Sau khi sinh sản, cá trưởng thành quay trở lại vùng nước ven bờ để tiếp tục kiếm ăn và phát triển.

Cá ngân là loài ăn tạp, thức ăn chủ yếu của chúng là tảo biển, sinh vật phù du và động vật giáp xác nhỏ. Chúng sử dụng các gai lọc trên mang để lọc thức ăn từ nước khi bơi. Cá ngân đóng vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn ở biển, là nguồn thức ăn cho nhiều loài cá lớn hơn, chim biển và động vật có vú biển.

Với chiều dài tối đa lên đến 15 cm, kích thước trung bình của cá ngân thường dao động từ 5 đến 10 cm. Tuổi thọ của chúng trong tự nhiên khoảng 3 đến 4 năm. Cá ngân sinh sản theo kiểu đẻ trứng, mỗi lần sinh sản, cá cái có thể đẻ tới 20.000 trứng. Trứng nở sau khoảng 2-3 ngày, cá con phát triển nhanh chóng và đạt kích thước trưởng thành trong vòng 1 năm.

Giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế của cá ngân

Giá trị dinh dưỡng

• Giàu protein: Cá ngân chứa hàm lượng protein cao, lên đến 22,5g trong 100g cá. Protein đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và sửa chữa cơ bắp, sản xuất enzyme và hormone, và duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh.
• Dồi dào vitamin và khoáng chất: Cá ngân là nguồn cung cấp dồi dào các vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể như vitamin A, B1, B2, B12, D, E, canxi, phốt pho, kali, magie, selen,… Vitamin A giúp cải thiện thị lực, vitamin B12 cần thiết cho chức năng thần kinh, vitamin D giúp hấp thụ canxi, canxi và phốt pho giúp phát triển và duy trì xương chắc khỏe, kali điều hòa huyết áp, magie hỗ trợ chức năng tim mạch, selen tăng cường hệ miễn dịch.
• Chứa nhiều axit béo Omega-3: Cá ngân là nguồn cung cấp axit béo Omega-3 dồi dào, với 1,54g Omega-3 trong 100g cá. Omega-3 có tác dụng giảm cholesterol xấu, triglyceride, cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, giảm viêm, hỗ trợ chức năng não bộ và thị lực.

Giá trị kinh tế

• Loài cá có giá trị kinh tế cao: Cá ngân là loài cá có giá trị kinh tế cao, được khai thác và tiêu thụ với số lượng lớn. Giá bán của cá ngân dao động từ 30.000 – 50.000 đồng/kg tùy theo kích cỡ và thời điểm.
• Sản xuất nhiều sản phẩm từ cá ngân: Cá ngân được sử dụng để chế biến thành nhiều sản phẩm như cá khô, cá hộp, nước mắm,… Các sản phẩm từ cá ngân được ưa chuộng bởi hương vị thơm ngon và giá cả hợp lý.
• Xuất khẩu sang nhiều nước: Cá ngân cũng được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, EU,… Doanh thu xuất khẩu cá ngân mang lại nguồn thu nhập ngoại tệ đáng kể cho đất nước.

Giá bán của cá ngân là bao nhiêu?

Loại cá này có giá trị dinh dưỡng cao và được ưa chuộng bởi hương vị thơm ngon. Tuy nhiên, giá bán của cá ngân có thể dao động tùy thuộc vào mùa và khu vực.

Giá bán theo mùa

• Mùa cao điểm (tháng 4 – 6): Đây là thời điểm cá ngân sinh sản và di cư lên thượng nguồn sông để đẻ trứng. Do nguồn cung dồi dào, giá bán cá ngân trong mùa này thường rẻ hơn, dao động từ 100.000 – 150.000 đồng/kg.
• Mùa thấp điểm (tháng 7 – 3): Khi cá ngân đã hoàn thành việc sinh sản và di chuyển về hạ lưu, nguồn cung giảm sút, dẫn đến giá bán tăng cao hơn, có thể lên đến 200.000 – 250.000 đồng/kg.

Giá bán theo khu vực

• Miền Bắc: Cá ngân được đánh bắt nhiều ở các tỉnh ven biển như Quảng Ninh, Hải Phòng, Thanh Hóa,… Do đó, giá bán cá ngân ở khu vực này thường rẻ hơn so với miền Nam, dao động từ 120.000 – 180.000 đồng/kg.
• Miền Nam: Cá ngân được tiêu thụ chủ yếu ở khu vực này nên giá bán thường cao hơn, dao động từ 150.000 – 220.000 đồng/kg.

Các món ăn ngon từ cá ngân

Cá ngân là loại cá biển quen thuộc với người dân Việt Nam, đặc biệt phổ biến ở các vùng ven biển. Loại cá này có thịt dai, ngọt, ít xương và giàu dinh dưỡng, thích hợp để chế biến thành nhiều món ăn ngon và đa dạng. Dưới đây là một số món ngon tiêu biểu từ cá ngân.

Món canh

• Canh chua cá ngân: Vị chua thanh của cà chua, vị ngọt của cá ngân quyện cùng vị cay dịu của ớt tạo nên món canh chua thanh mát, kích thích vị giác.
• Canh ngót cá ngân: Vị ngọt tự nhiên của cá ngân hòa quyện cùng vị thơm của rau ngót và hành lá tạo nên món canh thanh ngọt, bổ dưỡng.
• Canh chua măng cá ngân: Vị chua thanh của măng, vị ngọt của cá ngân và vị cay dịu của ớt hòa quyện tạo nên món canh chua măng đặc trưng, đậm đà hương vị.

Món kho

• Cá ngân kho cà chua: Vị chua ngọt của cà chua, vị béo của thịt cá và vị cay của ớt hòa quyện tạo nên món kho đậm đà, đưa cơm.
  Cá ngân kho thơm: Vị ngọt của cá, vị chua thanh của thơm và vị cay của ớt hòa quyện tạo nên món kho thơm ngon, hấp dẫn.
• Cá ngân kho tộ: Vị béo của thịt cá, vị đậm đà của nước mắm và vị cay của ớt hòa quyện tạo nên món kho truyền thống, đậm đà hương vị.

Món chiên

• Cá ngân chiên giòn: Lớp da cá giòn tan, thịt cá mềm ngọt bên trong tạo nên món ăn đơn giản mà hấp dẫn.
• Cá ngân chiên mắm tỏi ớt: Vị mặn ngọt của nước mắm, vị cay của ớt và vị thơm của tỏi hòa quyện tạo nên món ăn đậm đà, kích thích vị giác.
• Cá ngân chiên xù: Lớp vỏ xù giòn bên ngoài, thịt cá mềm ngọt bên trong tạo nên món ăn độc đáo, thơm ngon.

Món nướng

• Cá ngân nướng muối ớt: Vị mặn cay của muối ớt hòa quyện cùng thịt cá mềm ngọt tạo nên món nướng đơn giản mà đậm đà hương vị.
• Cá ngân nướng giấy bạc: Vị ngọt tự nhiên của cá được giữ nguyên vẹn, hòa quyện cùng gia vị tẩm ướp tạo nên món nướng thơm ngon, bổ dưỡng.
• Cá ngân nướng sa tế: Vị cay nồng của sa tế hòa quyện cùng thịt cá mềm ngọt tạo nên món nướng đậm đà, kích thích vị giác.

Hướng dẫn cách chọn mua cá ngân tươi ngon

Cá ngân là loài cá được nhiều người ưa chuộng. Tuy nhiên, để chọn mua được cá ngân tươi ngon không phải ai cũng biết. Dưới đây là một số hướng dẫn giúp bạn chọn mua cá ngân đúng chuẩn.

• Màu sắc: Cá ngân tươi ngon có màu sắc sáng bóng, phần da ánh bạc. Vảy cá xếp sát vào nhau, không bị bong tróc. Tránh mua những con cá có màu sắc nhợt nhạt, da sần sùi hoặc vảy bị rụng.
• Mắt: Mắt cá ngân tươi phải trong suốt, đen và có giác mạc rõ ràng. Tránh mua những con cá có mắt trắng đục, lờ đờ hoặc bị lồi ra ngoài.

• Mang cá: Mang cá ngân tươi có màu hồng hoặc đỏ tươi, không bị nhợt nhạt hoặc có mùi tanh. Tránh mua những con cá có mang cá màu xám hoặc đen, dính nhớt.

• Thân cá: Thân cá ngân tươi phải săn chắc, đàn hồi khi ấn nhẹ vào. Tránh mua những con cá có thân mềm nhũn, chảy nước hoặc có dấu hiệu bị sình bụng.

• Ấn nhẹ vào thân cá: Nếu khi ấn nhẹ vào thân cá mà thấy có lõm hoặc chảy nước thì đó là cá không tươi ngon.

Tổng hợp hình ảnh cá ngân đẹp nhất

Cá ngân không chỉ là một loài cá quan trọng về mặt sinh thái mà còn có giá trị kinh tế đáng kể trong ngành thủy sản. Hiểu biết về đặc điểm sinh học và môi trường sống của cá ngân giúp chúng ta bảo vệ và phát triển nguồn lợi này một cách bền vững. Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã có thêm nhiều thông tin hữu ích về loài cá ngân. Đừng quên theo dõi dongvat.edu.vn để cập nhật thêm nhiều kiến thức thú vị về thế giới động vật xung quanh chúng ta.